خرید و دانلود فایل پاورپوینت کامل فرهنگ ازدواج و ازدواج در فرهنگ مختلف

بخشی از متن فایل پاورپوینت کامل فرهنگ ازدواج و ازدواج در فرهنگ مختلف :

مقدمه

خانواده اولین کانون اجتماعی است که افراد در آن تحت تأثیر آداب و رسوم و فرهنگ حاکم بر جامعه قرار گرفته و بر جریان فکری و فرهنگی جامعه تأثیر می گذارند. جایگاه مهم و سازنده فردی و اجتماعی خانواده موجب شده ادیان مختلف جهان، به ویژه دین اسلام بر بایستگی برگزاری آسان و راحت ازدواج و پرهیز از تجملات در راستای تشکیل خانواده توصیه و سفارش کند. ازدواج مقدمه و لازمه ی تشکیل خانواده بوده و موفقیت در آن به دلیل نقش بنیادین خانواده در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و. .. از اهمیتی بسیار برخوردار است، البته در مسیر انتخاب همسر، معیارها و ارزش های زیادی حاکم هستند؛ مواردی نظیر: قوانین و مقررات، مسائل دینی، مسائل اخلاقی، آداب و رسوم و فرهنگ غالب در هر جامعه و. … در این میان نقش فرهنگ و آداب و رسوم، به دلیل تأثیر زیاد بر ازدواج و تفکرات خانواده بسیار حائز اهمیت است. بدون توجه به معیارهای فرهنگی حاکم بر جامعه، پیوند ازدواج با مشکلاتی مواجه می شود. البته فرهنگ ها و آداب و رسوم اصیل مربوط به برگزاری ازدواج در عصر حاضر به تقلید از جوامع دیگر و به دلیل ارتباطات آسان روز به روز به عنوان ضدفرهنگ به ارزش تبدیل شده و با دورشدن از ارزش ها و فرهنگ غنی اسلامی با واردکردن هزینه های زیاد و تشریفات زاید بردوش جوانان، مانعی برای ازدواج محسوب می شود.

برای ازدواج موفق و تشکیل خانواده مطابقِ سبک زندگی اسلامی، بهره گیری صحیح از فرهنگ های اصیل و دینی و پرهیز از فرهنگ های نامناسب، به ویژه در جوامع اسلامی و مرحله انتخاب صحیح همسر با رعایت معیارها و سبک زندگی اسلامی که آمیخته با آموزه های فراوان اخلاقی است، می تواند تنش ها و آسیبب های روحی و جسمی خانواده ها را کاهش داده و افراد جامعه را به تعادل و سلامت کامل جسمی و روحی هدایت کند.

سبک زندگی در اسلام

سبک زندگی روش های متفاوت زندگی را نشان می دهد؛ برای نمونه، تفاوت بین زندگی شهری و زندگی روستایی. این اصطلاح همچنین می تواند مقایسه ی شیوه های زندگی کشف شده در میان گروه های متفاوت را در جامعه نشان دهد؛ برای نمونه، جوان، بیکار، منحرف. اصطلاح سبک زندگی به معنای «طرز زندگی» نیز مفهوم سازی شده است. طرز زندگی، بیشتر از طریق ارزش ها و روش های مصرف شناخته می شود که ناشی از تمایز فزاینده جوامع سرمایه داری پیشرفته است (طزری، ۱۳۹۲).

هر مجموعه منسجمی از الگوهای رفتاری برآمده از آموزه های دینی را می توان یک سبک زندگی دینی به شمار آورد که در چارچوب معین شده از طرف دین قرار داشته باشد (قانع، ۱۳۹۱: ۸). در سبک زندگی اسلامی باید در نظر داشت که یک زندگی، زمانی خوب است که همانند گفته قرآن، شامل مجموعه ای از مکارم اخلاقی باشد. سبک زندگی اسلامی یعنی الگوگیری از اسلام به عنوان جامع و کامل ترین دین و پیاده سازی آن در تمامی مراحل زندگی؛ این الگوگیری زمانی خوب و مناسب است که مطابق آموزه های دینی، سبک و روش زندگی ائمه اطهار و توصیه های قرآن کریم باشد.

رهبر معظم انقلاب در مورد سبک زندگی اسلامی می فرمایند: «از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی کردن، رفتار اجتماعی و شیوه ی زیستن، این بعدی مهم است؛ امروز می خواهیم در مورد این موضوع قدری بحث کنیم. ما اگر از منظر معنویت نگاه کنیم باید به سبک زندگی اهمیت دهیم؛ اگر به معنویت و رستگاری معنوی اعتقادی هم نداشته باشیم، برای زندگی راحت و برخوردار از امنیت روانی و اخلاقی، باز پرداختن به سبک زندگی مهم است. بنابراین مسئله، مسئله ی اساسی و مهمی است».

فرهنگ اسلامی

فرهنگ در اصطلاح جامعه شناسان و انسان شناسان در مفاهیم گوناگونی به کار رفته و از آن تعاریف متعددی ارائه کرده اند. ادوارد بی تایلور درکتاب جوامع ابتدایی(۱۸۷۱) معتقد است: فرهنگ، مجموعه ی پیچیده ای است که شامل معارف، معتقدات، هنرها، صنایع، تکنیک ها، اخلاق، قوانین، آداب و رسوم، سنن و در آخر، تمام عادات و رفتار و ضوابطی است که انسان به عنوان عضو یک جامعه آن را از جامعه خود فرا می گیرد و در مقابل آن جامعه تعهداتی برعهده دارد. گی روشه، درکتاب کنش اجتماعی خود، تعریفی به نسبت کامل از فرهنگ ارائه داده است. به زعم وی فرهنگ، مجموعه به هم پیوسته ای از شیوه های تفکر، احساس و عمل کم و بیش مشخص که توسط تعداد زیادی افراد فراگرفته شده و بین آنها مشترک است و به دو شیوه عینی و نمادین به کار گرفته می شود تا این اشخاص را به یک جمع متمایز مبدل کند (موسوی، ۱۳۸۹).

فرهنگ اسلامی عبارت است از: مجموع اعتقادات، اندیشه ها، اخلاقیات، ارزش ها، الگوهای رفتاری، سنن، آداب و رسوم و عادت هایی که ریشه در قرآن و سنت پیامبر و پیروان راستین آنها دارد. قرآن، اصلی ترین منبع فرهنگ اسلامی است که خداوند تبارک و تعالی خود تعهد کرده است آن را حفظ کند. از همین روی، از تحریف مصون مانده و دستخوش هیچ تغییری نگشته است. عادات و افعال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سنت و اصوال او نیز که دومین منبع فرهنگ اسلامی محسوب می شود نیز از لحاظ تاریخی روشن است؛ زیرا اقوال و اعمال ایشان را محدثان ثبت کرده اند (عیوضی، ۱۳۹۱).

ازدواج از دیدگاه اسلام

تعریف های متعددی برای واژه ازدواج ارائه شده است که به یکی از آنها اشاره می شود: ازدواج فرآیندی است که از کنش متقابل بین دو فرد، یک مرد و یک زن که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اند و مراسمی برای برگزاری زناشویی خود برپا داشته اند و به طور کلی، عمل آنان مورد پذیرش قانون قرار گرفته، اطلاق شده است. در بینش اسلامی، مقصود از ازدواج، پیوند زناشویی رسمی میان دو جنس مخالف است که اغلب بالغ بوده و طبق شرایط شرعی و قانونی لازم انجام گرفته است (پناهی، ۱۳۸۵: ۱۰۴).

دین اسلام به تشکیل خانواده و حفظ کانون آن اهمیت زیادی داده و در روایات و احادیث متعددی به ازدواج به عنوان گام اول، حیاتی و مهم برای تشکیل خانواده و تداوم آن توصیه شده است. در این بخش دیدگاه اسلام درباره ازدواج را در دو بعد ازدواج از دیدگاه آیات و ازدواج از دیدگاه روایات بیان می شود.

الف. ازدواج از دیدگاه آیات

درقرآن کریم آیات متعددی به بیان موضوع ازدواج اختصاص داده شده است و خداوند متعال به گونه ای ظریف مطلب را تبیین کرده است. در زیر برخی از این آیات بیان می شوند. تأکید و ترغیب هایی که از ناحیه آیات در زمینه ازدواج وارد شده و بر اهمیت و ضرورت آن دلالت دارد، به چند دسته تقسیم می شود: در مذمت مجرد ماندن و اختیار نکردن همسر و تأکید بر تشویق و ترغیب دیگران به ازدواج؛ قرآن به پرهیزگاران دستور می دهد زنان و مردان را به همسری یکدیگر درآورید و نگذارید زنان و مردان مجرد باقی بمانند «و انکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم و اِمائکم» (نور، ۳۲).

منشأ طبیعی ازدواج: ازدواج به معنای جمع شدن نر و ماده اختصاص به افراد بشر ندارد؛ بلکه در مجموعه هستی این قانون حاکم است و انسان ها و افراد بشر جزئی از این مجموعه هستند «و من کل شیئ خلقنا زوجین لعلّکم تذکرون» (ذاریات: ۴۹).

غریزه جنسی: قرآن اصل مسأله ی شهوت و غریزه جنسی، همچنین مسیر ارضای آن و این را بیان کرده است که کدام مسیر صحیح و کدام یک باطل است. «و لوطاً اذ قال لقومه أتأتون الفاحشه ماسبقکم بها من احد من العالمین انکم لتأتون الرّجال شهوه من دون النساء بل انتم قوم مسرفون» (اعراف: ۸۱-۸۰(.

نیاز به سکون و آرامش: از عوامل ازدواج، همان نیاز و تمایل انسان ها به آرامش و سکون است که در سایه ی ازدواج، تحقق پیدا می کند. خداوند متعال در این رابطه می فرماید: «هو الذی خلقکم من نفس واحده و جعل منها زوجها لیسکن الیها…» (اعراف: ۱۸۹).

نیاز به انس و مودت: نیاز روحی و فطری انسان ها به انس و مودت، امری بدیهی است. قرآن کریم می فرماید: «این انس و مودت را ما در کانون ازدواج و همسری قرار داده ایم و زن و شوهر را مأنوس و محبوب یکدیگر قرار دادیم؛ و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکّرون» (روم: ۲۱).

میل به تداوم وجود خویش: ازدواج منشأ بقای نسل و حفظ نوع بشری است و قرآن کریم، زناشویی را تنها وسیله ی حفظ نسل و بقای نوع انسان و داشتن فرزندان صالح معرفی کرده است. «والله جعل لکم من انفسکم ازواجاً و جعل لکم من ازواجکم بنین و حفده» (نحل: ۷۲) یکی از صفات عبادالرحمن این است که از خداوند متعال می خواهند که به آنها فرزندان صالح بدهد (اسلامی پناه، ۱۳۸۴: ۲۷).

ب. ازدواج از دیدگاه احادیث

در احادیث و روایات متعددی ائمه اطهار علیهم السلام جوانان را به ازدواج و خانواده ها را به فراهم کردن شرایط و مقدمات ازدواج توصیه و سفارش کرده اند. از میان احادیث به چند مورد می توان اشاره کرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: بهترین ازدواج ها آن است که آسان تر انجام گیرد (نهج الفحصاحه، ۲۴۸). پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: در اسلام هیچ بنایی ساخته نشد که نزد خدای عزوجل محبوب تر و ارجمندتر از ازدواج باشد (بحارالانوار، ج ۱۰۳). امام صادق علیه السلام: هر که از ترس تهیدستی ازدواج نکند، به خدای متعال گمان بد برده است. خدای متعال می فرماید: اگر تهیدست باشند، خداوند از فضل خود توانگرشان می کند (نورالثقلین، ج ۳).

مدل های متنوع ازدواج

هیچ انسانی به تنهایی کامل نیست، زن و مرد مکمل یکدیگرند، خداوند انسان را به گونه ای آفرید که بدون همسر ناقص است. انسان هرچقدر از نظر علمی، ایمان و اخلاق بالا رود، تا همسر اختیار نکند، به کمال مطلوب نمی رسد. پس هیچ چیز دیگری جای ازدواج و تشکیل خانواده را نمی گیرد.

مذکر و مؤنث نیازمند هم هستند از نظر روحی، جسمی و عاطفی هر کدام به تنهایی ناقص اند. مهم ترین نیازی که بر اثر ازدواج تأمین می شود، نیاز به آرامش و احساس امنیت و آسودگی است. این نیاز که در سرشت آدمی ریشه دارد و هنگامی کامل می شوند که در کنار هم قرار گرفتند. قرآن زن و مرد را لباس همدیگر می داند «زنان لباس شما مردانند و شما مردان لباس زنانید» (بقره: ۱۸۷). مطابق نظر مفسرین قرآنی، این آیه بیانگر این نکته است که زن و مرد مکمل و متمم و حافظِ آبروی یکدیگرند و پوشاننده ی راز هم هستید و هرکدام به دیگری نیازمندند. همانطور که انسان بدون لباس نمی تواند در جامعه ظاهر شود؛ زیرا لباس پوشاننده فرد از پریشانی ها و بیهودگی ها است. همسر نیز از پریشانی و بی پناهی نجات بخش است.

با توجه به فرهنگ ها و آداب و رسوم حاکم بر منطقه ای یا شهر و روستا، ازدواج انواع و اقسام مختلفی که به برخی از انواع ازدواج ها اشاره می شود.

ازدواج سوء استفاده گرانه: ازدواجی است که در آن شخص چه جسمی یا روحی مورد سوء استفاده طرف مقابل قرار می گیرد.

ازدواج برای مقام و عنوان: نوعی از ازدواج است که در آن شخص فقط برای پست، مقام و موقعیت فردی، اجتماعی و خانوادگی تمایل به ازدواج دارد. اگر با کسی فقط برای ثروت یا مقام او ازدواج کنید و هیچ وجه اشتراکی با هم نداشته باشید، خیلی زود متوجه خواهید شد که همیشه هم پول همه چیز نیست.

ازدواج با همسر غایب: در اینگونه ازدواج ها سر همسران آنقدر به کار و فعالیت های خارج خانه گرم است که هیچ وقت همدیگر را نمی بینند. شغل هایی هست که فرد مجبور است زمان زیادی را خارج از خانه و خانواده بگذراند. افرادی هم هستند که برای کارشان بیشتر از خانواده شان وقت می گذارند. این مسئله ممکن است به دلیل نیاز مالی باشد و یا اینکه بخواهند در کارشان همیشه برتر و اول باشند.

ازدواج با دوام: این ازدواج، ازدواجی است که هر کسی رویای آن را در سر می پروراند. پیرمرد و پیرزنی که تا آخر عمر با رضایت کنار هم زندگی کرده اند، چنین ازدواجی داشته اند. برای داشتن ازدواجی بادوام باید تلاش کرد. ازدواجی که در برابر مشکلات مالی و اقتصادی، بیماری ها، مشکلات فرزندان، شکستن قلب ها و خیلی مسائل و مشکلات دیگر طاقت بیاورد، ازدواجی بادوام است. زیرا زوجین از تمام این مشکلات با کمک و همکاری یکدیگر گذشته اند. آنها برای گذشتن از سد مشکلات و موانع موجود بر سر راه خوشبختی شان دست در دست همدیگر تلاش می کنند. خنده هایشان، گریه هایشان، شادی ها، غصه ها و کارهایشان با هم و در کنار هم بوده است. آنها می دانند که همیشه می توانند روی همدیگر حساب کنند (خرایی گشتی، ۱۳۹۲).

ازدواج چند همسری: ازدواج چند همسری بر دو نوع است: چند زنی و چند شوهری. چندشوهری:که عبارت از ازدواج یک زن با چند مرد است. به قدری کمیاب است که تنها در میان برخی از اقوام و قبایل دور افتاده، مانند نپال، تبت و برخی اقوام قطبی دیده می شود. به این معنی که گاهی زنی با چند برادر ازدواج می کند و همه آنان را پدر فرزندان خود می داند و گاهی نیز چند مرد بیگانه زن مشترک می گیرند و یکی از آنان پدر فرزندان به شمار می رود.

چند زنی: ازدواج چند زنی همان ازدواج یک مرد با چند زن که به مراتب شایع تر از شکل چند شوهری است؛ اما چند زنی در گروه های دیگر اجتماعی به ویژه طبقات بالای جامعه رایج بوده است که دارای وضع مالی خوبی بوده اند، هدف آن علاوه بر تمتع از زنان، داشتن اولاد زیاد و تحکیم موقعیت اجتماعی و استفاده از نیروی کار زنان در کشاورزی بوده است و امروز هم در کشورهای اسلامی وجود دارد.

ازدواج با ارواح: حکایت از رسمی خاص دارد که بر اساس آن زن بیوه و فاقد فرزند با برادر یا یکی از خویشان شوهر خود ازدواج می کند که فوت شده و از خود فرزندی بر جای نگذارده است.

ازدواج موقت: شریعت مقدس اسلام با وضع چنین قاعده ای درصدد آن است تا حداقل انتظام در روابط بین دو جنس پدید آید و از فحشا و فساد جلوگیری به عمل آید. ازدواج موقت، پدیده ای اسلامی است، اما در دیگر نقاط جهان انواع مشابه آن را می توان یافت.

از انواع دیگر ازدواج ها می توان به ازدواج آزمایشی، ازدواج خصوصی، ازدواج دوستانه اشاره کرد (بابا زاده، ۱۳۹۲).

رسوم ازدواج درفرهنگ ها و کشورهای مختلف

شکل و شیوه برگزاری مراسم و جشن های ازدواج در مناطق مختلف و در میان کشورهای گوناگون جهان متفاوت بوده است و هر کدام مطابق فرهنگ و رسوم و اعتقادات خاص خود مراسم ازدواج را برگزار می کنند، در زیر نحوه ازدواج در برخی از این فرهنگ ها بیان می شود.

بنگلادش: در برخی از قبایل این کشور خون انگشت داماد با تنبول – نوعی گیاه – مخلوط می شود و به عروس داده می شود.

انگلستان: عروس برای خوش شانسی در زندگی، سکه ای درکفش خود قرار می دهد.

آلمان: چند روز قبل از مراسم عروسی، دوستان و بستگان ظروف چینی قدیمی را جلوی پای عروس و داماد روی زمین می اندازند تا زندگی شاد و سرشار از موفقیتی داشته باشند.

هند: عروس لباس قرمز – لباس سفید در فرهنگ هند نشانه عزا است – و داماد لباس کرم رنگ با سربند قرمز بر تن دارد. پدر عروس، سر دیگر تکه پارچه ای را که در دست داماد است به عروس می دهد و به این ترتیب موافقت خود را اعلام می کند. در حالی که انتهای پارچه در دست عروس و داماد است چهار بار دور کتاب مقدس طواف می کنند و بار چهارم زن و شوهر معرفی می شوند.

نپال: از سنت های مهم مراسم ازدواج در نپال این است که داماد مقدار کمی پودر قرمز رنگ را روی پیشانی عروس می گذارد و این نشانی از زن و شوهر بودن آنها است.

عربستان: پس از مراسم ازدواج به تالار می روند. غذایی که در مراسم تهیه می شود شامل برنج با تا گوسفند کامل بریان شده است. پس از شام داماد از در پشتی نزد عروس می رود تا به ماه عسل بروند؛ اما در برخی مواقع دوستان، داماد را به محل دوری مانند صحرا می برند تا بازگشت از آنجا سخت باشد و به مدت تا روز او را آنجا نگه می دارند تا رفتن به ماه عسل به تأخیر بیفتد.

ترکیه: در روز عروسی نام تمامی دوستان عروس در داخل کفش عروس نوشته می شود. پس از پایان عروسی کسی که نامش پاک شده باشد یعنی عروس بعدی است.

اسکاتلند: در این مراسم داماد و مهمانان مرد او دامن می پوشند و عروس و داماد با شنیدن صدای نی می توانند محل جشن را ترک کنند.

آفریقا: عروس و داماد برای دور نگه داشتن ارواح و از بین بردن گناهان گذشته باید از روی جارو بپرند.

کره: پس از به اتمام رسیدن مراسم به سبک غربی، عروس و داماد لباس رسمی کره ای به تن می کنند و به بزرگان خانواده ادای احترام می کنند. بزرگان به آنها مغز میوه، جوجوبا و پول می دهند. مغز میوه و جوجو به نشانه بچه دار شدن و زندگی خوب برای عروس و داماد است (فخرایی گشتی، ۱۳۹۳).

در ایران رسم بر آن است که پیشنهاد ازدواج از سوی مرد انجام می شود. برخی بر این باورند که این پدیده امتیازی برای مردان است و زن در انتخاب نقشی ندارد؛ در حالی که زن می تواند پیشنهاد را قبول یا رد کند. بنابراین پیشنهاد دادن تنها